agus
(Conj Coord)

Úsáidtear "Cultúr", le C mór, chun tagairt do nósanna atá inmhianaithe dar le lucht riartha ceannairí an phobail ceannairí na tíre - mar ba cheart gléasadh go foirmeálta ag Ascot, ag bainis, a leithéid eile; an saghas ceoil ar cheart duit suim a chur ann - ceol clasaiceach de ghnáth; na leabhair ba cheart a bheith léite ag an atá léannta agus mar sin de. 🔊

Conas a théann siad i ngleic leis an saol, a slite beatha, a gcuid bia is deoch, éadaí, siamsaíocht, tithe, creideamh, oideachas, agus scolaíocht, agus a leithéid eile. 🔊

Ar ndóigh, bíonn gach mórchultúr breac le fochultúir agus fo-fhochultúir go dtí go dtagann go dtí an teaghlach an duine aonair - ach san am céanna "is ar scáth a chéile a mhaireann na daoine" mar a deir an seanfhocal agus bhíonn éinne beag beann ar an gcultúr ina bhfuil fréamhaithe. 🔊

Is minic teannas idir na fochultúir éagsúla, iad ag baint na sál chéile lena chruthú gur acu féin atá an tsibhialtacht is fearr agus go bhfuil de cheart acu a bheith níos ardnósaí lucht an chultúir eile. 🔊

Go bunúsach, is iad an timpeallacht agus an teanga an rud is a chruthaíonn agus a chothaíonn cultúr. 🔊

Bhí tuairimí ann, cosúil le hipitéis Sapir-Whorf, a mhaígh go raibh tionchar ag struchtúir na teanga ar struchtúir na hintinne agus ar an gcultúr. 🔊

Rud amháin atá soiléir agus is é sin nach mar a chéile a léiríonn teangacha éagsúla réadúlacht atá á chur in iúl acu. 🔊

Bíonn na mothúcháin ar fad taobh amuigh díot féin agus tagann siad ort. 🔊

hionann an réimse seimeantach atá ag focal mar "glas" sa Ghaeilge agus "green" i mBéarla - capall glas (grey), coinín glas (brown), ghlas, féar glas. 🔊

D'éirigh deacair dul ar aghaidh sa saol gan Bhéarla agus faoin mbliain 1901 raibh fágtha sa tír ach fiche míle duine a bhí gan Béarla de shaghas éigin. 🔊

Le bunú an tSaorstáit, cuireadh an-bhéim ar athbheochan na Gaeilge agus ba é an aidhm a bhí ag Conradh na Gaeilge go mbeadh an Ghaeilge mar theanga na tíre agus go dtógfadh áit an Bhéarla go hiomlán. 🔊

Ar ndóigh, mar a shíltear a bhítear, agus lean na ceantair Ghaeltachta ag cúngú go dtí an atá inniu ann. 🔊

Níor admhaigh mórán sa Phoblacht glan amach go raibh siad ina coinne ach san am céanna bhain an Béarla le rachmas agus an Ghaeilge le bochtanas. 🔊

D'fhéachtaí anuas ar mhuintir na nGaeltachtaí sna bailte móra, sa Daingean, i gcathair na Gaillimhe agus i Leitir Ceanainn. 🔊

Béarla a bhí ag lucht na siopaí agus lucht gnó laistigh de na Gaeltachtaí. 🔊

Frequency index

Alphabetical index